Paul Wilhelm Gustav Mitzlaff to postać, która pozostawiła znaczący ślad w historii Bydgoszczy. Urodził się w 1870 roku w Bytowie, a swoje życie zakończył w 1944 roku w Berlinie.
Jako nadburmistrz Bydgoszczy w latach 1910–1919, Mitzlaff odegrał kluczową rolę w rozwoju tego miasta, wpływając na jego infrastrukturę oraz życie mieszkańców.
Życiorys
Paul Mitzlaff przyszedł na świat 22 grudnia 1870 roku w Bytowie. Był potomkiem Augusta, który pełnił funkcję radcy Sądu Krajowego w Gdańsku, oraz Marii z rodu Henning. W latach 1880–1889 uczęszczał do gdańskiego gimnazjum miejskiego, gdzie zdobył absolutorium. Następnie podjął studia z zakresu prawa oraz administracji na ogólnopolskich uniwersytetach w Monachium, Lipsku oraz Berlinie. Po uzyskaniu dyplomu rozpoczął pracę w systemie sądowniczym, gdzie osiągnął status referendarza w 1893 roku oraz asesora w 1897 roku. Wkrótce jednak postanowił zmienić swoje życie zawodowe i przeszedł do administracji komunalnej.
Od roku 1897 Mitzlaff pracował w gdańskim magistracie, zajmując się sprawami związanymi z podatkami komunalnymi, ubezpieczeniami, opieką społeczną oraz budową połączeń kolejowych. W 1903 objął stanowisko kamlarza miejskiego w Gdańsku, gdzie odpowiadał za nadzorowanie rachunków miejskich oraz opracowywanie budżetu. Angażował się także w działalność Pruskiego Prowincjalnego Związku Miast oraz w Radzie Prowincjalnej Prowincji Prusy Zachodnie.
Nadburmistrz Bydgoszczy
W kwietniu 1910 roku, z bogatym doświadczeniem w administracji, Paul Mitzlaff zgłosił swoją kandydaturę na stanowisko burmistrza Bydgoszczy, które stało się wolne po rezygnacji Alfreda Knoblocha. Podczas posiedzenia Rady Miejskiej 14 czerwca 1910 roku, Mitzlaff został wybrany I burmistrzem, zdobywając 31 z 35 głosów. Jego wybór został zatwierdzony przez Królewską Regencję 17 lipca 1910, a 15 sierpnia objął urząd. Nadano mu tytuł nadburmistrza 19 października 1911, a w 1913 roku otrzymał prawo noszenia złotego łańcucha – odznaki burmistrza, przyznawanej tylko najwybitniejszym spośród nich.
Po wybuchu I wojny światowej w sierpniu 1914 roku, miasto stanęło przed poważnymi problemami kadrowymi oraz trudnościami gospodarczymi związanymi z aprowizacją. W obliczu wyzwań, Mitzlaff podejmował działania, aby zapewnić mieszkańcom dostęp do podstawowych artykułów spożywczych. Nie zważając na te przeciwności, zainicjował budowę wielu nowych budynków użyteczności publicznej oraz oświatowych, takich jak Szkoła Przemysłu Artystycznego, Średnia Szkoła dla Chłopców, gmach Szkoły Wojennej przy ulicy Gdańskiej, oraz szkołę powszechną przy ul. Nowodworskiej.
Pracując nad rozwojem Bydgoszczy, Mitzlaff dążył do włączenia podmiejskich gmin do granic administracyjnych miasta, co poparła rada miejska. Przygotował również szczegółowy memoriał na ten temat w 1915 roku, który zaktualizowany został opublikowany w 1919. Ostateczne włączenie gmin podmiejskich do Bydgoszczy miało miejsce w kwietniu 1920 roku, już po przejęciu miasta przez administrację polską.
Także zainicjował projekt budowy nowej linii kolejowej Bydgoszcz–Toruń, która miała ominąć miasto z północnej strony, co miało znacznie ułatwić transport. W tej sprawie zyskał zainteresowanie Kolei Rzeszy, chętnej pokryć koszty zakupu gruntów pod nową trasę, jednak projekt zrealizowany został dopiero po II wojnie światowej.
Interesowały go również kwestie budowy arterii wodnych, które były istotne dla gospodarki miejskiej. Pełnił funkcję w Prowincjalnej Radzie ds. Dróg Wodnych, a w czasie jego kadencji zrealizowano nowy odcinek Kanału Bydgoskiego z dwoma dużymi śluzami, Okole oraz Czyżkówko. Stary fragment kanału, zadbany i zadrzewiony, pozostawiono jako park (planty nad Kanałem Bydgoskim).
Po objęciu stanowiska nadburmistrza, od 3 października 1913 roku, Mitzlaff reprezentował Bydgoszcz w Izbie Panów sejmu pruskiego i aktywnie działał w Prowincjalnym Związku Miast Prowincji Poznańskiej. Na posiedzeniu 30 maja 1911 roku w Poznaniu został wybrany jego wiceprzewodniczącym. 1 września 1919 roku objął stanowisko kierownika biura Niemiecko-Pruskiego Związku Miast w Berlinie, co zmusiło go do rezygnacji z funkcji nadburmistrza Bydgoszczy, zwłaszcza że podpisanie traktatu wersalskiego oznaczało powrót miasta do II Rzeczypospolitej oraz wymianę kadr urzędniczych.
Uroczyste pożegnanie Mitzlaffa miało miejsce 23 września 1919 roku w auli Wyższej Szkoły Realnej, a następnego dnia odbył spotkanie z członkami bydgoskiej rady miejskiej. Pożegnawszy się z Bydgoszczą, zamieszkał na stałe w Berlinie. W jego miejsce administracją miejską kierował II burmistrz Hugo Wolff.
Dnia 10 października 1919 roku bydgoska Niemiecka Rada Robotniczo-Żołnierska wystąpiła z prośbą do Niemieckiego Związku Miast o umożliwienie Mitzlaffowi przyjazdu do Bydgoszczy w celu formalnego przekazania miasta w ręce Polaków. Mitzlaff, powołując się na trudną sytuację i nowe obowiązki, odmówił. W tej sytuacji, 20 stycznia 1920 roku, rolę tę w jego imieniu wypełnił II burmistrz Hugo Wolff.
Po zakończeniu swojej kariery w Związku Miast w 1926 roku, pracował jako adwokat w berlińskim Charlottenburgu. Zmarł 7 stycznia 1944 roku w berlińskim Grunewaldzie. W życiu osobistym był mężem Marie z domu Kunau i doczekał się czterech córek. Paul Mitzlaff został odznaczony Orderem Orła Czerwonego IV klasy (1910), Krzyżem Żelaznym II klasy z czarno-białą wstęgą (1917) oraz Medalem Czerwonego Krzyża III klasy.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Roman Malek | Barbara Kosmowska | Hansjoachim Walther | Andrzej Szutowicz | Krystyna Kamińska | Hermann Gutzmann | Richard KohnkeOceń: Paul Mitzlaff